Lem: Technologia jest zmienną niezależną cywilizacji.
W: Lem S., Zmienna niezależna. - Tygodnik Powszechny (K.), 1994, nr 23, s.6. Przedruk: Lem S., Lube czasy. - K.: Znak, 1995, s.91.
W "Fiasko" (polskie wydanie w 1987): Technologia, raz okrzepłszy, staje się zmienną od podłoża cywilizacyjnego niezależną.
Tamże: Napędzana trwałym konfliktem ewolucja technomachiczna staje się zmienną niezależną od typu ustrojów, ponieważ tę ewolucję kształtuje struktura konfliktu, a nie struktury społeczne.
W "Gry w Internecie" (1996): Technologia jest niezależną zmienną naszej cywilizacji: jej rozpędzonych wehikułów nic prócz globalnej zagłady nie powstrzyma.
W "Czy kryzys idei postępu naukowo-badawczego i racjonalizmu?" (1994): To, że technologia jest niezależną zmienną cywilizacji Człowieka, znaczy też, że kultura nie zarządza ani kierunkiem technicznych rozwojów ani nad nim tym bardziej nie panuje.
I inne...
Paweł Okołowski (w "Materia i wartosci, 2010) liczy to "Glowną tezą filozofii Lema" i daje jeszcze odnowniki W książkach:
- Filozofia przypadku
- Fantastyka i futurologia
- Rozmowy z Lemem Beresia
- Lube czasy
- Sex Wars 1996
- Tajemnica chinskiego pokoju
- Dziury w calym
- Bomba megabitowa
- Tako rzecze... Lem
- Dylematy
- Sex Wars 2004
- Krotkie zwarcia