Stanisław Lem - Forum

Polski => DyLEMaty => Wątek zaczęty przez: Stanisław Remuszko w Lipca 17, 2010, 01:43:17 am

Tytuł: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Stanisław Remuszko w Lipca 17, 2010, 01:43:17 am
http://www.rp.pl/artykul/509793_Nowe_mapy_piekla.html
[...chcąc dostać się do siedziby docentów, trzeba było na poczekaniu podać rozwiązanie prostej całki, inaczej mechanizm odmawiał wpuszczenia... Mi to kojarzy się nieodparcie z plotką (?) kolportowaną w marcu 1968 u nas na strajkującym UW, że koledzy z Polibudy, pragnąc zapobiec przedostawaniu się bezpieki z fałszywymi legitymacjami studenckimi na teren strajku, wymyślili zadawanie na bramce prostych pytań w rodzaju "całka z x dx?"]
Stanisław Remuszko
Tytuł: Re: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Q w Sierpnia 02, 2010, 08:20:56 am
Obiecywałem sobie, że odpowiem w tym wątku (bo Zajdel pisarzem godnym rozmowy jest), nie pierwej jednak nim Forum się ponownie nie odpolityczni.

Teraz, gdy wróciło do dawnego stanu, sądzę, że kropla pośredniego upolitycznienia nie będzie niczym szkodliwym (zasada lewej ręki ciemności w praktyce ;)).

Zatem przechodząc ad meritum: w "Cylindrze..." nie jest to jedyna taka aluzja. Sami docenci, którzy zostali na Ziemi jako poślednia kasta intelektualistów (ci rozumniejsi dostali bilet na Księżyc) to oczywiście aluzja do pogardzanych docentów marcowych.

Natomiast jeśli mam mówić o zajdlowej twórczości - bo tytul wątku sugeruje raczej to, niż skupienie się na anegdocie - to właśnie wczesny "Cylinder..." lubię najbardziej, może z tej przyczyny, że najmniej tam doraźnej polityki. Mamy tam za to kwestie ogólnocywilizacyjne takie jak:
-wieszczona dziś przez niektórych całkiem serio (wklejał ktoś kiedyś link o tym, może nawet ja to robiłem) specjacja Homo Sap. polegająca trwałym na odklejeniu się elity intelektualnej (tych z porshe, że nawiążę do ewolucyjnej dyskusji ;)) od reszty (Zajdel uważa coś takiego za jednoznacznie tragiczne, nie ma też dobrego zdania o elicie separującej się od reszty społeczeństwa);
-demoralizujący wpływ na tłuszczę faktu, że w dbaniu o troski bytowe zastąpią ją automaty;
-trafne skojarzenie przez autora możliwości przemieszczania się w czasie z zakrzywianiem czasoprzestrzeni przez manipulowanie grawitacją (owszem, jest to fikcja na fikcji, ale jakiś w miarę sensowny pomysł jest podany).
Do tego dochodzi niewesoła sugestia, adresowana chyba do kolegów z opozycji, że niestety powrot do dawnych czasów nie jest możliwy - rozpaczliwe wysiłki zbuntowanych "księżycowych", którzy chcą wracać na Ziemię prowadzą tylko do ich tragedii).

Teraz zajdlowe opus magnum - "Limes inferior". Wydźwięk antytotalitarny tegoż utworu jest znany dość powszechnie, sprawa Klucza takoż, zatem skupię się na smaczkach mniej zauważanych.
Primo: ten stan powszechności wyższego wykształcenia zdaje się właśnie realizować. Dziś też mamy tłumy idiotów z dyplomami, którym, aż chce się w twarz powiedzieć, że kółko graniaste mają.
Secundo: Niemcy już w latach '90 trafnie rozpoznali, że "Limes..." - który bardzo u nich cenią - celnie demaskuje wady nie tylko ówczesnego systemu wschodniego, ale i obecnego - zachodniego. (Choćby tą, że w państwie opiekuńczym niezbyt kalkuluje się pracować. Czy swoistą fikcyjność kapitalizmu, w którym produkcję spycha sie do Chin, by samemu żyć z kreacji pieniądza - tak, mieliśmy fikcję socjalizmu, teraz mamy fikcję kapitalizmu.)
Tertio: zauważmy, ze Zajdel, zdecydowanie człowiek opozycji nie odsądza od czci i wiary (odwrotnie niż w "Całej prawdzie..." zresztą) ludzi ówczesnej władzy. Mało tego, zdaje sie współczuć ich położeniu. Bezlitośnie analizuje mechanizmy*, nie potępia ludzi.
Quatro: wyborem na bohatera sympatycznego kryminalisty Zajdel wpisuje się w szerszy nurt odchodzenia SF od idealnych bohaterów. Jego lifterowi nie tak daleko do (strugackich ;)) stalkerów i (cyberpunkowych) hackerów.

"Paradyzja". W warstwie głównej też wszyscy wiemy o czym. Jednak teraz na większą uwagę zasługuje warstwa poświęcona zagrożeniu wszechobecnej elektronicznej inwigilacji i sposobom radzenia z nią sobie.
Ciekawa jest też konstatacja, że to, co normalne i konieczne w jednych warunkach (życie wewnątrz stacji kosmicznej) w innych (normalne bytowanie na planecie) stanowić może najdziksze nadużycie. Ot, względność.

Dalej: "Cała prawda o planecie Ksi". Przede wszystkim gorzka demaskacja krwawych porachunków zarówno w gronie bolszewików jak i rodzimej PPR (wtedy zwracanie uwagi na te mordy założycielskie było i b. odkrywcze, i b. odważne); oraz zjadliwa krytyka przyświecajacego niektórym wstępującym wówczas do PZPR wallenrodyzmu.
Jednak nie tylko to, bo i krytyka ingerencji w - patologiczne nawet - stosunki społeczne w celu uszczęśliwiania na siłę. Szkoda, że Dablju Bush tego nie czytał.
(Wstęp do tej powieści zaś to b. przyzwoita fantastyka kosmiczna, ze złośliwym - acz zasłużonym - przytykiem pod adresem Mistrza.)

"Wyjście z cienia" - słabizna, słabizna i jeszcze raz słabizna. Godna Heinleina w najgorszej dyspozycji, albo i słabsza. Zwraca tam jednak uwagę - uczyniona nie bez goryczy - konstatacja, że po latach totalitaryzmu to funkcjonariusze dotychczasowej władzy bedą najlepiej przygotowani do rządzenia, może nie moralnie, lecz z pewnością technicznie. (Przypomina się uwaga Lema a'propos SLD i AWSu.)

Aha: gdyby kto pytał, to moim pierwszym zetknieciem z "Zajdlem dojrzałym", znaczy politycznym, było opowiadanie "Chrzest bojowy"  - dostępne m.in. w szóstym tomie "Polskiej noweli fantastycznej" - którego bohaterem był taki futurystyczny ZOMOwiec, nieszczęśnik o totalnie upranym mózgu. Ubabrany we krwi, ale na swój sposób też godny współczucia.

Natomiast moim ulubionym bohaterem Zajdla jest oczywiście - jestem przewidywalny? ;) - rozkosznie lewniwy komandor "Sloth" z "Całej prawdy...".

Na razie tyle  ;).


* skądinąd w swoim sposobie pisania o sprawach społecznych Zajdel jawi mi się poniekąd spadkobiercą Asimova z jego "Fundacją", acz panowie operują zupełnie innymi skalami...
Tytuł: Re: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: olkapolka w Sierpnia 02, 2010, 02:25:00 pm
Hm...mysle sobie ze do wymienionych przez Q ksiazek Zajdla warto dodac zbiorek opowiadan (wyboru dokonal M. Oramus) - Wyższe racje.
To niezly przeglad zajdlowych krotkich form.Przejrzalam powtorkowo tytuly i musze powiedzic ze zbiorek ten jest wypelniony po brzegi pesymizmem.Jesli udaje nam sie wzleciec do gwiazd to niechybnie po to by tworzyc kolonie darmowej sily roboczej,oszukiwac, tworzyc falszywe swiaty...zas powrot mamy odciety z powodu czy to awarii czy  katastrofy na Ziemi.Spoleczenstwa zas (miejsce w kosmosie nieistotne) swoje trwanie zawdzieczaja klamstwom i utrzymywaniu ludzi w niewiedzy (chciazby tytulowe Wyzsze racje pachnace Seksmisja;))
Pewnym "oddechem" sa opowiadania:
-Dokad jedzie ten tramwaj? -w kwestii powszechnego wyzszego wyksztalcenia - o czym Q juz pisal,
-Tam i z powrotem - mam tutaj natretne skojarzenia z filmami Otworz oczy A. Amenabara - odpowiednik amerykamski - Vanilla Sky C.Crowe'a ( do ktorego zreszta Amenabar napisal scenariusz)
-Prognozja ktorej rozwiniecie znalazlam w filmie Nolana Memento ( tego Nolana o ktorym ostanio glosno przez film Incepcja z Di Caprio)
- ...et in pulverem reverteris...ciekawe czy wobec postepujacej inwazji chinskich produktow doczekamy sie destructexow?;)
Wspomniany przez Q Chrzest bojowy rowniez znajduje sie w tym zbiorku.
Tytuł: Re: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Q w Sierpnia 02, 2010, 04:19:33 pm
Przejrzalam powtorkowo tytuly i musze powiedzic ze zbiorek ten jest wypelniony po brzegi pesymizmem.Jesli udaje nam sie wzleciec do gwiazd to niechybnie po to by tworzyc kolonie darmowej sily roboczej,oszukiwac, tworzyc falszywe swiaty...zas powrot mamy odciety z powodu czy to awarii czy  katastrofy na Ziemi.Spoleczenstwa zas (miejsce w kosmosie nieistotne) swoje trwanie zawdzieczaja klamstwom i utrzymywaniu ludzi w niewiedzy

Hehe, jak ktoś twierdzi, że Lem był dyżurny czarnowidz, niech Zajdla poczyta ;). Zastanawiałem się zresztą kiedyś na ile Zajdel był szczerym pesymistą, a na ile czarne scenariusze były mu potrzebne do analizy totalitaryzmu, ale chyba jednak to pierwsze - vide zakończenie "Limes..", niby optymistyczne, a przcież sugerujące, że została tylko ucieczka do nikąd.

Tym niemniej pod koniec życia jakby opytmizmu nabrał, bo wszak pozornie kapitulacyjna decyzja Slotha oznacza wiarę bohatera - a więc chyba i autora - w moc prowadzącej do samoistnego uzdrowienia chorych stosunków społecznej homeostazy...

ps. pisałem w poprzednim poście o odwadze Zajdla acz, gwoili uczciwości, trzeba jednak dodać, że - jak słusznie zauważył Wojtek O. powołując się na... Wilhelmiego - władza mogła sobie pozwolić na tolerowanie aluzji czytelnych dla paru procent społeczeństwa
Tytuł: Re: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: olkapolka w Sierpnia 02, 2010, 07:41:47 pm
Cytuj
Tym niemniej pod koniec życia jakby opytmizmu nabrał, bo wszak pozornie kapitulacyjna decyzja Slotha oznacza wiarę bohatera - a więc chyba i autora - w moc prowadzącej do samoistnego uzdrowienia chorych stosunków społecznej homeostazy...

Tez mysle ze to pesymizm wynikajacy z charakteru Zajdla...ksztaltowany systemem polit w ktorym przyszlo mu zyc.Niemniej odejscie od "uszczesliwiania na sile" do spolecznej homeostazy to dwa przeciwlegle bieguny.Wg mnie przekonanie o samoregulacji spoleczenstwa to naiwnosc.Jakkolwiek dzialaja i maja sie swietnie mechanizmy homeostazy spolecznej to organizacja spoleczenstwa wydaje mi sie rownie nieodzowna (szczegolnie jesli wychodzimy poza rodzine i mowimy o np calym spoleczenstwie jakiegos panstwa).Sednem wg mnie jest rownowaga miedzy nimi.
Tytuł: Re: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Q w Sierpnia 03, 2010, 12:17:30 pm
Tez mysle ze to pesymizm wynikajacy z charakteru Zajdla...ksztaltowany systemem polit w ktorym przyszlo mu zyc.

Swoją drogą to zabawne. Zajdel żyjąc w tzw. realnym socjalizmie stracił wszelką nadzieję (czyli jego horyzont prognozowania był w sumie - mimo tych Kluczy i powszechnych studiów - dość wąski; co zresztą nie musi być koniecznie zarzutem, SF to wbrew pozorom nie tylko prognozy, to także diagnozy współczesności). Lem patrząc dalej trafnie przewidział nie-nieśmiertelność systemu centralnego panowania. Doczekał jego upadku i dopiero wtedy do cna zwątpił (vide - napisana do Playboy'a - "Ostatnia podróż Ijona Tichego"; niby wesoła, ale na jej tle "Fiasko" to szczyt optymizmu).

A znów Clarke chyba nawet umierając optymistą pozostał. Czy to dlatego, że zawsze miał nastawienie raczej inżyniera niż znawcy społeczeństw? Czy może kapitalizm od małego znał (vide to opowiadanie o stacji satelitarnej emitującej porno) to i szoku nie przeżył? A może w hi-tech willi nad brzegiem południowego morza po prostu łatwiej wierzyć w jasną przyszłość?
Tytuł: Re: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: liv w Sierpnia 03, 2010, 08:30:56 pm
Ciekawie piszesz szlachetny Q. ;)
Twój esej(?) przypomniał mi, jednego z mocno czytanych swego czasu autorów. Niestety książki przykurzyły się niepamięcią, więc wiele nie dodam.
     Zacząłem, niechcący "Prawem do powrotu". Taka bardziej dla młodzieży, ale znakomicie się czytało. Leży gdzieś w kącie ,może powtórzę. Bo coś mi kołacze, że też sporo akcentów pesymistycznych tam było, przynajmniej jak na powiastkę dla dzieci gierkowego socjalizmu.
    Całą prawdę..., mam w takiej zeszytowej, obskurno-zółto-toaletowej grafice. Chyba wyszła w małym nakładzie. Wszak, to był jeszcze rok stanu wojennego.
 Ot, jedna z form cenzury. W 2 zeszytach. Pamiętam obawę, że drugiego nie dostanę.
A Limes inferior?
Cóż, z lekka prorocza. Tylko tam, rolę "ukrytych sprężyn", pełnili kosmici. ;)
Spodobał mi się tytuł rozdziału demaskującego - "Z drugiej strony zera", czy jakoś podobnie.
P.
Tytuł: Re: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Stanisław Remuszko w Sierpnia 03, 2010, 10:21:30 pm
http://pl.wikipedia.org/wiki/Podr%C3%B3%C5%BC_dwudziesta_sz%C3%B3sta_i_ostatnia
Gdzie można przeczytać tę dla Plejboja?
S.R.
Tytuł: Re: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Q w Sierpnia 03, 2010, 10:32:58 pm
Wszelkie źródła podają: "Playboy" 5/1999. Była też swego czasu (nielegalnie zapewne) dostępna w Sieci.

(Swoją drogą jest to chyba dobry moment by zaapelować do Szanownego Forum Admina o jej zamieszczanie w dalszych wydaniach "Dzienników...".)

Nie było tam zresztą polityki, a kpiny z internetów-virtuali, wszechobecnej, a natrętnej komercji i kłopotów z jednoznacznym rozstrzygnięciem dokąd klimat zmierza ("czemu lodowiec pod miasto podchodzi? bo klimat się ociepla!"). Kończyło się zaś paniczną ucieczką - będącego wszak bohaterem starej-dobrej klasycznej SF i do jej realiów przywykłego - Tichego z tak odmienionej Ziemi.
Tytuł: Re: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Stanisław Remuszko w Sierpnia 03, 2010, 11:54:26 pm
http://pl.wikipedia.org/wiki/Dzienniki_gwiazdowe
A czy te informacje bibliograficzne są gdzieś na SOLARISIE?
S.R.
P.S. Kupię tego Plejboja :-)
Tytuł: Plejboj
Wiadomość wysłana przez: Stanisław Remuszko w Sierpnia 13, 2010, 12:37:05 am
Kupiłem. Cudo sprzed 11 lat. Lekturę Tichy'ego zostawiam sobie na mazurskie leże :-) To chyba ostatnia rzecz Mistrza, której nawet nie powąchałem. Dzięki za cynk, Dostojny Kju!
R.
P.S. Czy to było gdzieś INDZIEJ publikowane?
Tytuł: Re: Plejboj
Wiadomość wysłana przez: Q w Sierpnia 13, 2010, 12:48:34 am
Czy to było gdzieś INDZIEJ publikowane?

O ile wiem: nie, niestety.
Tytuł: Indziej
Wiadomość wysłana przez: Stanisław Remuszko w Sierpnia 13, 2010, 12:49:45 am
T może to opublikuję?
Tytuł: Re: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Q w Lutego 10, 2015, 06:36:54 pm
Poczytałem taką dyskusję z forum Cywilizacji (tej grze) poświęconego, niby o Dukaju i Lemie, ale prym w dyskusji wodzi ktoś pod nickiem Adi Cherryson ukryty, który zresztą ładnie o Zajdlu pisze (podpierając się kawałkiem esensyjnego tekstu):
http://forums.civ.org.pl/viewtopic.php?TopicID=7725 (http://forums.civ.org.pl/viewtopic.php?TopicID=7725)

Problem Sneera jest trochę uniwersalny:

"W przekonaniu, że „Limes inferior” opisuje nasz siermiężny socjalizm utwierdzały nas słowa, iż ustrój został nam narzucony, bo skoro sprawdził się w jednym świecie, to może się sprawdzić w całym wszechświecie – czyż to nie jawna aluzja do internacjonalistycznych zakusów ZSRR? (Abstrahując już od faktu, czy ustrój się „u nich sprawdził” – prawdę powiedziawszy, w książce też nie wiadomo tego na pewno). Dziś, po trzech dekadach widzimy jednak, że to Zajdel miał rację, że część Argolandu może zniknęła, ale część w nowej rzeczywistości nadal jest aktualna. Są nowe uwarunkowania, ale znów – w korporacyjnym świecie – podobnie wygląda kariera. A czy sam Klucz nie jest przebłyskiem geniuszu Zajdla? Przecież w tym urządzeniu łączy on kartę kredytową i telefon komórkowy! Czyż już niedługo takie Klucze nie pojawią się u każdego i czy pojęcie „wykluczenie” nie nabierze złowrogiej mocy?"

Sneer Zajlda patrzył dalej niż jakiekolwiek możliwości Klucza mogły przewiedzieć. Ja ten Klucz rozpoznaję, jako kajdany wiążące nas w zastanej rzeczywistości. Co jest naprawdę prawdziwe i piękne? Chyba tylko prawa przyrody.

Podoba mi się antykoformizm myślowy Sneera i jego uwielbienie do czerpania przyziemnych przyjemności z zastanego stanu rzeczy. Jest jak Dalajlama - tylko trochę bardziej egoistyczny. Nie eksponuje, narzuca, tego co naprawdę myśli innym umysłom.

Podróżuje i przygląda się uważnie, temu co widzi. Rzeczywistość bawi go i cieszy, zachęca do uczestnictwa.

Ale ma też jakiś poważny problem, którego rozwiązanie nie jest takie proste, jak w epilogu książki. Nie ma bowiem Alicji z Krainy Czarów i lustra...

Jest umierająca Gertruda Stein - jaka jest odpowiedź? Ale na jakie pytanie?

W każdym razie - Limes Inferior Zajdla warto poczytać. 8)


I tak mnie nachodzi pytanie czy ten Cherryson to aby nie Ty, liv? ;) Ale chyba nie...
Tytuł: Re: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: liv w Lutego 11, 2015, 01:24:52 am
Cytuj
I tak mnie nachodzi pytanie czy ten Cherryson to aby nie Ty, liv? ;) Ale chyba nie...
Adik Wiśniewski?
Niee, to nie ja.
Ale faktycznie, ładnie napisane. Podpisałbym się...mam słabość do tej książki.
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Q w Marca 24, 2018, 04:23:06 pm
Naszło mnie na sprawdzenie czy dziedzictwo Zajdla jest równie żywe, co dziedzictwo Lema i - w efekcie kwerendy - odpowiedź muszę dać negatywną.

Co nie znaczy, że nie da się wygrzebać prac naukowych poświęconych patronowi Nagrody Fandomu Polskiego. Bez większego wysiłku znalazłem trzy:
- "Nadzieja z gwiazd. O wątku gnostyckim w "Limes inferior" Janusza A. Zajdla" Krzysztof Uniłowski
https://www.researchgate.net/publication/319968514_Nadzieja_z_gwiazd_O_watku_gnostyckim_w_Limes_inferior_Janusza_A_Zajdla
- "Janusz Andrzej Zajdel - naukowiec na wakacjach, czyli koncepcja science i arts w ewolucji" Edyta Rudolf
https://www.researchgate.net/publication/321773142_Janusz_Andrzej_Zajdel_-_naukowiec_na_wakacjach_czyli_koncepcja_science_i_arts_w_ewolucji
- "Duchowość fizyka - rzecz o wierszach [J.A. Zajdla - przyp. Q]"  Edyta Rudolf
https://www.researchgate.net/publication/321773185_Duchowosc_fizyka_-_rzecz_o_wierszach

Czy innych dowodów, że ktoś Zajdla czyta:
http://charliethelibrarian.com/janusz-zajdel-paradyzja/
http://charliethelibrarian.com/janusz-zajdel-cylinder-van-troffa/
http://charliethelibrarian.com/janusz-zajdel-wyjscie-z-cienia/

Lub w inny sposób hołdy mu składa:
http://v2.kasprowicz.edu.pl/wp-content/images/news/2013_2014/20131005/maciej/Swiaty_Zajdla_antologia_Polconowa.pdf

Niemniej... patrząc na to jak słabo pamiętany jest tytułowy klasyk rodzimej fantastyki musimy przyznać, że z pamięcią o Lemie nie jest - na tym tle - najgorzej.
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: liv w Września 30, 2020, 04:47:39 pm
Wywiad przedśmiertny, jednocześnie odpowiedź konkursowa.
(https://i.imgur.com/nP52afO.jpg)
(https://i.imgur.com/XTg1Lp2.jpg)
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Stanisław Remuszko w Września 30, 2020, 08:38:26 pm
@ liv

Z zaskoczeniem skonstatowałem po stu latach (SKS), że jestem założycielem niniejszego wątku.

Czy wiesz może - jako, nomen omen Znawca - kto jest autorem linkowanego tekstu w "Rzepie", który ten wątek inicjuje?

R.
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Q w Września 30, 2020, 09:07:28 pm
kto jest autorem linkowanego tekstu w "Rzepie", który ten wątek inicjuje?

Z - kiepsko odgraniczonej od właściwego tekstu - notki o autorze wynika b. jasno, że Oramus, więc pytasz chyba tylko po to, by znów zaspamować Forum swoją obecnością.

ps. To chyba nie było (jeszcze) linkowane?
https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1475260,Janusz-Zajdel-ojciec-polskiej-fantastyki-socjologicznej
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: liv w Września 30, 2020, 09:09:18 pm
Cytuj
Czy wiesz może - jako, nomen omen Znawca - kto jest autorem linkowanego tekstu w "Rzepie", który ten wątek inicjuje?
Znawcą się nie poczuwam, raczej wybiórczym amatorem - ale tekst z Rzepy napisał Oramus, co akurat poznałem po tym;
Autor jest pisarzem fantastyki, publicystą, opublikował m.in. powieści „Senni zwycięzcy” i „Dzień drogi do Meori
akurat "Sennych zwycięzców" czytałem.
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Stanisław Remuszko w Września 30, 2020, 09:15:00 pm
@ liv

Dzięki. To się nazywa niedoczytanie (ostatniego wersu) albo nieuwaga :-)

R.
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Q w Września 30, 2020, 09:27:21 pm
akurat "Sennych zwycięzców" czytałem.

Z offtopicznej ciekawości: jak ich odbierasz? (Bo ja, czytając lat parę po premierze, znaczy, już przez pryzmat znajomości m.in. niezłego "Arsenału", byłem cokolwiek rozczarowany. Sam pomysł boixów-socjokaskaderów dość interesujący, choć możliwy chyba tylko w społeczeństwie b. zbrodniczym, albo b. transhum- które wzgardziło zwykłymi hum- do rzędu zwierzęcego ich degradując, ale styl b. suchy, nawet jak na epokę, znać, że debiutancki, no i ani naukowości, ani socjologii szczególnie nie widać, raczej złośliwostki - bywa, że celne - antyustrojowe i - przeważnie gorzkie - żarciki.
Owszem, w ostatecznym rachunku ci, którzy - po ukazaniu się "Sennych..." - witali Oramusa jako młodego obiecującego autora mieli rację, w/w "Dzień drogi..." kolejnym dowodem, ale zastanawiam się po czym to poznali - bo chyba po wcześniejszych opowiadaniach i drapieżnej publicystyce...  ??? )
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: liv w Października 01, 2020, 08:03:32 pm
Cytuj
jak ich odbierasz?
"Sennych zwycięzców" czytałem bardzo dawno, bodaj zaraz po wydaniu. I niewiele pamietam, poza tytułem i wrażeniem. To było dobre wrażenie (na tle, rzecz jasna). I takie zostało :)
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Q w Października 01, 2020, 10:16:43 pm
Tak sobie myślę, w nawiązaniu do tych dobrych wrażeń, które utwory Oramusa w nas zostawiły, że może by i o M.O. wątek założyć? (I tu nawet S.R. mógłby się na coś przydać, w końcu, zdaje się, znają się osobiście. Oczywiście gdyby zachciał zdobyć się na coś poza chrzanieniem głupot ;).)
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: olkapolka w Października 02, 2020, 10:47:33 pm
Wywiad przedśmiertny, jednocześnie odpowiedź konkursowa.
I całość zmienia wymowę...wcześniej pisałam o nieeleganckim zrzucaniu z tronu, a teraz myślę, że schorowany Z. po prostu wił się w odpowiedziach udzielanych dziennikarzowi, który miał tezę, iż książki Lema może i niosą ważne treści intelektualne, ale trudno je czytać...Lem nie stara się zainteresować czytelnika...słowami paroma: dla wywiadującego Romana Lipčíka Lem jest za twardym orzeszkiem.
Niemniej należy dodać, że mniemana łatwość czytania Zajdla nie umniejsza znaczenia jego twórczości.
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Q w Października 02, 2020, 11:28:34 pm
Masz rację, zmienia, choć dla mnie nie w kwestii Zajdla (kontrowersyjnej tezy o wypaleniu od początku nie wiązałem z nim, a tylko - z wtedy jeszcze nieznanym nam - rozmówcą J.A.Z.; w końcu autor "Paradyzji" zastrzegał, że na nijaki tron się nie pcha), a w dziale ;) zaskoczeń. Bo wygląda na to, że krzyczenie, iż Lem się skończył nie było zjawiskiem czysto polskim, a transgranicznym (nawet jeśli, co obstawiam, p. Lipčik* podłapał bezrefleksyjnie taką optykę od jakichś tutejszych**).

* Zlustrujmy go sobie trochę ;):
http://worldcat.org.ezproxy.uindy.edu/identities/lccn-no2012040304/

** Przy czym trop, że - skądkolwiek to się wzięło - wynikało z wyjścia Mistrza poza okno Kontaktu przeciętnych SF-czytaczy wychwyciłaś (IMHO) b. słusznie.
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Q w Lutego 20, 2021, 04:51:23 pm
Ziemkiewicz, z okazji Roku Lema, o... Zajdlu:

(Bywają smakowite anegdotki, jest ładne wychwycenie ponadczasowości tego czy owego - choć dałoby się głębiej, ale zastanawiam się czy więcej ten filmik mówi o jego bohaterze, czy o autorze...?)
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Smok Eustachy w Października 07, 2022, 10:34:50 pm
Limes Inferior:
https://youtu.be/Dd4qv1SyCBY
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: xetras w Marca 15, 2023, 12:25:37 pm
Futuryzm o równych i równiejszych zawsze na propsie.
https://www.tysol.pl/a100829-marcin-bak-limes-inferior-paradyzja-dystopia-janusza-zajdla-stanie-sie-nasza-codziennoscia
W notce mało sprytne przypuszczenia.

W fabułach to akurat czynnik z otoczenia (przybysz) przyczynił się do przepowiedni (sam sobie przepowiada) i nadziei na zmianę opresyjnego systemu kłamstwa, a sama Paradyzja była pisana w stanie wojennym.
Taka fabuła gdzie dyscypliny pełno.
Stagnacja potem postępowała dalej, tzn. po stanie wojennym.

Janusz Zajdel nie był nihilistą a systemy z powieści to nie jakiś docelowy stan. Konstrukcja z fabuły była izolowana co odróżnia ją od jakichkolwiek realiów.
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Q w Marca 15, 2023, 02:02:03 pm
Futuryzm o równych i równiejszych zawsze na propsie.

Jak o tym mowa: ma kto (liv?) łatwy dostęp do starych "Nowych Fantastyk" i może zeskanować tekst "Argoland über alles?" ("NF" nr 148 1/1995, s. 70-71), który pośrednio wspominałem w drugim poście, pisząc o Niemcach?

Za wskazanie gdzie - i jakimi dokładnie słowy - Mistrz Zajdla chwalil też byłbym wdzięczny, ale to chyba robota dla lemologa ("This looks like a job for Superman!" (https://www.youtube.com/watch?v=3W0cgupvbIw)).
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: xetras w Marca 15, 2023, 11:23:57 pm
Mnie cieszy, że laicy spoza SF dostrzegają urodę starszych powieści Zajdla, także po wielu dekadach od napisania. Wspaniale przyswajalne. No i Niezależna Oficyna Wydawnicza (tzw. Supernowa) ożywiła w chudych latach poPRL polskich autorów. Wielka zasługa dla pp. Mirka Kowalskiego i Wojtka Płotka (nie tylko za Sapkowskiego, za całą serię z okładkami Polcha należy się wieczna chwała).
[NOWA przecież wydawała poważne dzieła wcześniej, a nie jakieś rozrywkowe wymysły]

Mnie drażnił tylko u Zajdla pewien schematyzm. Przedstawiał ludzi jakby bez rywalizacji w danych środowiskach.
Środowisko/zbiorowość/masa ujednolicona w schemacie.
To tylko odczucie.
Uczestników akcji dialogowej już to wrażenie nie dotyczy.

I wątpliwej jakości dylemat istnienia:
Środowisko w którym nie ma rywalizacji między składnikami?
Stagnacji w samej przyrodzie szczęśliwie nie ma - jest życie.

Zajdla tak dobrze się czyta że Rafał Otoka Frąckiewicz polecał Limes Inferior na początku pandemii. Może znajdę jego materiał na YT, to wkleję link.
Pogadanka - cykl: pogodne szorty.

Jednak pamięć mi płata figle, całkiem niedawno to widziałem.
Przytoczę jeszcze mój komentarz pod w/w pogadanką:
No to warto też poniekąd przeczytać [to, do czego autor nawiązał]:
"Robota" - Wiśniewskiego -Sneerga
"Przygody Alicji w krainie czarów".
1. "Teologia" Snerga jest skontrowana racjonalną spekulacją Zajdla- to jakby polemika.
2. Odniesienie do młodzieżówki Kira Bułyczowa, nie tylko Lewisa Carrolla, też czuję.
U nas tytuł powieści brzmiał : "Było to za sto lat" (NK). Nie pamiętam, co jeszcze z serii rosyjskich przygód Alicji u nas przetłumaczono.
Starczy offtopicu - nie każdy lubi SF.
PS.
Obyczajowo - to jednak PRL końca lat 79.
PPS.
Owszem - jako bajka polityczna to całkiem pasowna gawęda.
[Ostatni pijes to konkluzja]

Wracając do ułomnej mej pamięci: przy początku pandemii (wiosna/lato) 03.20-06.20 też komuś skojarzył się Limes Inferior jako analogia bieżących wydarzeń rzeczywistych z wymysłem fabularnym. Czy skojarzę z konkretem?
Filtr wyszukiwania do YT to musi być konkret (taka forma) a nie jedynie elastyczne wspomnienie z pamięci.


Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: xetras w Kwietnia 04, 2023, 12:56:17 pm
Opracowanie:
Proza Janusza Zajdla w kontekście tradycji gatunków fabularnych,
Robert Rataj,
MaDo,
Oprawa:   miękka
Ilość stron:   258 s.
Wymiar:   145x210 mm
EAN:   9788389886859
ISBN:   978-83-8988-685-9
Data:   2007-09-21

 
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Q w Grudnia 01, 2023, 09:48:50 pm
I jeszcze tekst o "Paradyzji", z bloga który dziś odkryłem:
https://zacofany-w-lekturze.pl/2015/11/centrala-nas-ocali-janusz-zajdel-paradyzja.html

Co ciekawe, do "Końca dzieciństwa" Clarke'a w/w bloger też podszedł od socjo-strony, więc - do kompletu - wrzucę i linkę o nim tu:
https://zacofany-w-lekturze.pl/2020/09/narzucona-szczesliwosc.html
Tytuł: Odp: Zajdel
Wiadomość wysłana przez: Q w Lutego 19, 2024, 03:53:52 pm
I jeszcze jeden dowód - z tego bloga co ostatnio, że i Zajdla ktoś czyta...
http://charliethelibrarian.com/janusz-zajdel-wyzsze-racje/